ଜଳ ପ୍ରବନ୍ଧନ

ଭାରତରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିବା ଭୂପୃଷ୍ଠ ଜଳର 80% ରୁ ଅଧିକ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟବହାର ହୁଏ, ଯେଉଁଥିପାଇଁ ଭୂତଳ ଜଳ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ହ୍ରାସ ହୋଇଚାଲିଛି. ଗ୍ରାମୀଣ ଅଞ୍ଚଳରେ ପାନୀୟ ଜଳର ମାନ ହ୍ରାସ ହେବା ଆଉ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ ଅଟେ. ଜଳ ପରିଚାଳନା ସମସ୍ୟା ପାଇଁ ଅଂଶୀଦାରଙ୍କ ସମ୍ବେଦନଶୀଳତା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ ଏଫଏମସି ଇଣ୍ଡିଆ ନିଜର ପ୍ରୟାସରେ ପ୍ରତିବଦ୍ଧ ରହିଛି. ଏହା ଗ୍ରାମୀଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜଳ ବ୍ୟବହାରକୁ ଅନୁକୂଳିତ କରିବା ଏବଂ ପାନୀୟ ଜଳର ଗୁଣବତ୍ତା ଉନ୍ନତ କରିବା ପାଇଁ ଦକ୍ଷ ଓ ସ୍ଥାୟୀ ପଦ୍ଧତିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥାଏ।

ଏହାର ବହୁ-ବର୍ଷୀୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ - ସମର୍ଥ ଜରିଆରେ ଏଫଏମସି ଇଣ୍ଡିଆ ଗ୍ରାମୀଣ ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇ ପାରୁଥିବା ଜଳ ପରିଚାଳନା ମାଧ୍ୟମରେ ସଶକ୍ତ କରୁଛି, ଯାହାକି ସେମାନଙ୍କର ଜୀବନର ଗୁଣବତ୍ତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରୁଛି. 'ସମର୍ଥ ଏକ ହିନ୍ଦୀ ଶବ୍ଦ ଅଟେ ଯାହାର ଅର୍ଥ ସାମର୍ଥ୍ୟବାନ କରାଇବା. ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର 3 ଟି ମୁଖ୍ୟ ବିଷୟ ହେଉଛି - ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଜଳ, ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜଳ ବିନ୍ଦୁ ଜରିଆରେ ଅଧିକ ଫସଲ।

ପ୍ରକଳ୍ପ ସମର୍ଥ 2019 ରେ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ ରୁ ନିଜର ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ କରିଛି ଏବଂ ଆଜି ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟ ଗୁଡ଼ିକରେ ମଧ୍ୟ ବିସ୍ତାର ଲାଭ କରିଛି. ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର କେତେକ ମୁଖ୍ୟ ବିନ୍ଦୁ ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି –

ଫେଜ୍ 1, 2019 ବାବଦରେ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ସୂଚନା

• ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶରେ 15 ଜଳ ବିଶୋଧନ ପ୍ଲାଣ୍ଟ ର ସ୍ଥାପନା କରାଯାଇଛି, ଯାହାର ପ୍ରତି ଘଣ୍ଟାରେ 2000 ଲିଟର ଓ ପ୍ରତି ଦିନ 48 କିଲୋ ଲିଟର ଫିଲ୍ଟର କରିବାର ସାମର୍ଥ୍ୟ ରହିଛି।
• ପ୍ଲାଣ୍ଟଗୁଡ଼ିକ ଦ୍ୱାରା 60 ଟି ଲାଭାର୍ଥୀ ଗ୍ରାମରେ ପ୍ରାୟ 40000 ଟି କୃଷକ ପରିବାରକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ପାନୀୟ ଜଳ ଯୋଗାଣ କରାଯାଉଛି।
• ବିତରଣ ୟୁନିଟ୍ ଗୁଡ଼ିକୁ ସ୍ୱାଇପ୍ କାର୍ଡ ଦ୍ୱାରା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଏ।
• ପ୍ରତ୍ୟେକ ଲାଭାର୍ଥୀ ପରିବାରଙ୍କୁ ଗୋଟିଏ ସ୍ଵାଇପ୍ କାର୍ଡ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥାଏ ଯାହା ଜରିଆରେ ସେମାନେ ପ୍ରତି ଦିନ 20-ଲିଟର ପାନୀୟ ଜଳ ପାଇଥାଆନ୍ତି।
• ପ୍ଲାଣ୍ଟ ଗୁଡ଼ିକର ପରିଚାଳନା ଗ୍ରାମ ସମୁଦାୟ ନିଜେ ନିଜେ କରିଥାଆନ୍ତି. ଏଫଏମସିର କ୍ଷେତ୍ର କର୍ମଚାରୀ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଓ ପରିଚାଳନା ନିମନ୍ତେ ସ୍ଥାନୀୟ ସମୁଦାୟକୁ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଆନ୍ତି।

ଫେଜ୍ 2, 2020 ବାବଦରେ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ସୂଚନା

• ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶରେ 18 ଟି ନୂଆ ସାମୁଦାୟିକ ଜଳ ବିଶୋଧନ ପ୍ଳାଣ୍ଟ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି।
• ପଞ୍ଜାବରେ 9 ଟି ନୂଆ ସାମୁଦାୟିକ ଜଳ ବିଶୋଧନ ପ୍ଳାଣ୍ଟ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି।
• 100 ଟି ଗ୍ରାମର 80,000 କୃଷକ ପରିବାରକୁ ସେବା ଯୋଗାଇବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖାଯାଇଛି।
• ବିତରଣ ୟୁନିଟ୍ ଗୁଡ଼ିକୁ ସ୍ୱାଇପ୍ କାର୍ଡ ଦ୍ୱାରା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଏ।
• ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିବାର ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ସ୍ଵାଇପ୍ କାର୍ଡ ପାଇବେ ଯାହା ଜରିଆରେ ଦିନକୁ 20-ଲିଟର ଜଳ ମିଳିପାରିବ।
• ଏଫଏମସି କର୍ମଚାରୀ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଓ ପରିଚାଳନା ଉପରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଆନ୍ତି।

ପ୍ଲାନ୍ 2021

• ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ ଓ ପଞ୍ଜାବ ବ୍ୟତୀତ 5 ଟି ନୂଆ ରାଜ୍ୟରେ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପକୁ ବିସ୍ତାରିତ କରାଯିବ।
• ଗ୍ରାମୀଣ ଭାରତର ଆବଶ୍ୟକ ଥିବା ସ୍ଥାନରେ 30 ଟି ନୂଆ ସାମୁଦାୟିକ ଜଳ ବିଶୋଧନ ପ୍ଳାଣ୍ଟ ର ସ୍ଥାପନା ପାଇଁ ଯୋଜନା ଚାଲିଛି।

ଜଳ ପରିଚାଳନାର ପ୍ରୋତ୍ସାହନ

• ଏଫଏମସି ଫେବୃୟାରୀ 22, 2021 ରେ ବିଶ୍ୱ ଜଳ ଦିବସ 2021 ପାଳନ କରିବା ଅବସରରେ 18 ଟି ରାଜ୍ୟର 400+ କୃଷକ ସଭା ମାଧ୍ୟମରେ ଜଳ ପରିଚାଳନାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ପ୍ରଦାନ କରି 14000 ରୁ ଅଧିକ କୃଷି ସମୁଦାୟ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚି ପାରିଛି।
• ଏଫଏମସି ନିଜର ପନୋଲି ନିର୍ମାଣ ସ୍ଥଳରେ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 2021 ରେ ଜଳ ବ୍ୟବହାରର ପରିମାଣକୁ 26% ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବୃଦ୍ଧି କରିଛି।

ସମର୍ଥ କୁ 2021 ରେ ଆହୁରି ଅଧିକ ବିସ୍ତାରିତ କରାଯିବ. ଆମ ସହ ଜଡ଼ିତ ହୋଇ ଅଗ୍ରଗତି କରନ୍ତୁ।