ਯੂਐਨਐਫਸੀਸੀਸੀ ਲਈ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ 26ਵੇਂ ਸੈਸ਼ਨ (ਸੀਓਪੀ 26) ਨੇ ਮੌਸਮੀ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਘਟਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਵਿਕਸਿਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣਾਂ ਬਾਰੇ ਇਸ ਸਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਅਖਬਾਰ, ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜੋਖਮ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸੀਓਪੀ 26 ਸਭ ਤੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਸਫਲ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ।
ਜਲਵਾਯੂ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰਤਾ ਕਰਕੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ. ਭਾਰਤ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ 1.3 ਬਿਲੀਅਨ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 68% ਸਿੱਧੇ ਜਾਂ ਅਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ. ਹਾਲਾਂਕਿ ਜੀਡੀਪੀ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ 1950 ਵਿੱਚ 51% ਤੋਂ ਲਗਭਗ 16% ਤੱਕ ਘਟਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 1951 ਵਿੱਚ 70 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ 2020 ਵਿੱਚ 120 ਮਿਲੀਅਨ ਹੋ ਗਈ ਹੈ. ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਤੇ ਇਹ ਵੱਡੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਤੇ ਵੱਧ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ. 2017 ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਸਰਵੇਖਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ - ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਖਰਾਬ ਮੌਸਮ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸਾਲਾਨਾ ਯੂਐਸਡੀ 9-10 ਬਿਲੀਅਨ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ. ਇਹ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਲਈ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਚੁਣੌਤੀ ਹੈ।
ਮੌਸਮ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਵਧਾਵਾ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੁੱਖ ਚੁਣੌਤੀਆਂ
ਹਾਲਾਂਕਿ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਵਧੀ ਹੈ, ਪਰ ਖੇਤੀ ਯੋਗ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਸਾਈਜ਼ ਅਤੇ ਗੁਣਵੱਤਾ ਘਟ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਰੱਖਣ ਦੇ ਔਸਤ ਸਾਈਜ਼ ਨੂੰ 1.08 ਹੈਕਟੇਅਰ ਤੱਕ ਘਟਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ. ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਮਿੱਟੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੇ ਨਾਲ, ਛੋਟੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਯੋਗ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਵਿਭਾਜਨ ਭੂਮੀ ਦੇ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਦੀ ਦਰ ਨੂੰ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ. ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, cse ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 30% ਭਾਰਤ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਮਾਰੂਥਲੀਕਰਨ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰ ਰਹੀ ਹੈ।
2019 ਵਿੱਚ, ਮੌਸਮੀ ਤਬਦੀਲੀ ਬਾਰੇ ਅੰਤਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਪੈਨਲ (ਆਈਪੀਸੀਸੀ) ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ "ਗ੍ਰੀਨਹਾਉਸ ਗੈਸਾਂ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਅਤੇ ਕਾਰਬਨ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦੀਆਂ ਘਟੀਆਂ ਦਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਭੂਮੀ ਮਾਰੂਥਲੀਕਰਨ ਮੌਸਮੀ ਤਬਦੀਲੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਕ ਹੈ". ਇਹ ਇੱਕ ਖਰਾਬ ਚੱਕਰ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਘਟਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨੇ ਅਣਪਛਾਤੇ ਮੌਸਮ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਜੋਖਮਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ - ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਸੋਕਾ, ਮਹਾਮਾਰੀ, ਚੱਕਰਵਾਤ, ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਜਾਂ ਹੜ੍ਹ ਹੋਵੇ। ਮੌਸਮ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਰਕੇ, ਨਮੀ, ਤਾਪਮਾਨ ਅਤੇ ਮੀਂਹ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਅਚਾਨਕ ਵਾਧੇ ਨੇ ਰਵਾਇਤੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕੈਲੰਡਰ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜ ਦਿੱਤਾ
ਸਿੰਚਾਈ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ - ਪਿਛਲੇ 50 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 60% ਤੱਕ, ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਵੱਧ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਵਾਲੀਆਂ ਚੌਲ ਅਤੇ ਗੰਨੇ ਵਰਗੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨਿਰਯਾਤਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਅਸੀਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨਿਰਯਾਤ ਦੇ ਨਾਲ ਪਾਣੀ (ਵਰਚੁਅਲ ਵਾਟਰ) ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਕਟੌਤੀ ਨਾ ਸਿਰਫ ਮੌਸਮੀ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਔਸਤਨ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹਰ ਸਾਲ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਤਬਦੀਲੀ ਲਗਭਗ 4-9% ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀਕੂਲ ਤੌਰ ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਸਾਲਾਨਾ ਜੀਡੀਪੀ ਦਾ ਲਗਭਗ 1.5% ਨੁਕਸਾਨ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ. ਭਾਰਤ ਖੇਤੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹੈ. ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਲਈ, ਮੱਕੀ, ਚੌਲ, ਮੂੰਗਫਲੀ ਅਤੇ ਦਾਲਾਂ ਦੀ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਉਤਪਾਦਕਤਾ 54%, 40%, 31% ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸੰਬੰਧਿਤ ਗਲੋਬਲ ਔਸਤ ਤੋਂ 33% ਘੱਟ ਹੈ. ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਕਾਰਕਾਂ ਨੇ ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ - ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕੁੱਲ ਭੂਮੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸਿਰਫ 2.4% ਦੇ ਨਾਲ, ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਲਗਭਗ 18% ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ. ਸਾਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ 145 ਮਿਲੀਅਨ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਤੇ ਮੌਸਮੀ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਮੁਸ਼ਕਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਅਵਸਰ ਖੇਤਰ: ਤਕਨਾਲੋਜੀ, ਪਾਏਦਾਰੀ ਅਤੇ ਪਾਲਿਸੀ ਸਹਾਇਤਾ
ਭਾਰਤ ਨੂੰ 2030 ਤੱਕ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 30 ਮਿਲੀਅਨ ਹੈਕਟੇਅਰ ਬੰਜਰ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਜ਼ਮੀਨੀ ਗਿਰਾਵਟ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਲਈ, ਪਾਏਦਾਰੀ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥ ਨੀਤੀ ਸਮਰਥਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਸਰਵੋਤਮ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਦੀ ਤੁਰੰਤ ਲੋੜ ਹੈ।
ਅਤਿਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕ ਏਆਈ, ਆਈਓਟੀ, ਮਸ਼ੀਨ ਲਰਨਿੰਗ, ਬਲਾਕਚੈਨ, ਸਹੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਡਰੋਨ, ਸਮਾਰਟ ਟਰੈਕਟਰ/ਐਗਰੀ-ਬੋਟ, ਸਮਾਰਟ ਗੋਦਾਮ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ ਅਨੁਕੂਲਨ, ਰੀਅਲ-ਟਾਈਮ ਉਪਜ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਅਤੇ ਫਸਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੀਮਤ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਮੇਤ, ਟ੍ਰੇਸ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ, ਰੀਅਲ-ਟਾਈਮ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ, ਉੱਚ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਅਤੇ ਬਿਹਤਰ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾ ਕੇ, ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਦੇਣਗੀਆਂ। ਸਹੀ ਖੇਤੀ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ, ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਉਪਜ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਰਵੋਤਮ ਵਰਤੋਂ ਰਾਹੀਂ ਪਾਣੀ, ਖਾਦ ਅਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਅਧਿਕਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਡਾਟਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦਾ ਲਾਭ ਚੁੱਕਦੀ ਹੈ। ਡਰੋਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਖੇਤ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਣ, ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ, ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਨਦੀਨਾਂ, ਕੀੜਿਆਂ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ, ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਐਫਐਮਸੀ ਵਰਗੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੰਪਨੀਆਂ, ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਇਨਪੁੱਟ ਸਪਲਾਇਰ ਬਣੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਮਾਧਾਨ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਬਣਨ ਲਈ ਅਜਿਹੀਆਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ. ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਦੁਧਾਰੂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਅਤੇ ਡੇਅਰੀ ਸੈਕਟਰ ਤੋਂ ਮੀਥੇਨ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੋਵੇਗਾ।
ਟਿਕਾਊ ਅਭਿਆਸ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫਸਲੀ ਚੱਕਰ, ਦਾਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਸ਼ਰਤ ਫਸਲ, ਜੈਵ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ, ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਜਾਂ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਵਰਤੋਂ, ਅਤੇ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕੀਟ ਪ੍ਰਬੰਧਨ —ਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ. ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ - ਤੁਪਕਾ ਸਿੰਚਾਈ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਸੂਰਜੀਕਰਨ ਰਾਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ. ਜਲਵਾਯੂ ਅਨੁਕੂਲ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਵੰਡ ਲਈ ਨਿਵੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਲੋੜ ਹੈ, ਜੋ ਤਾਪਮਾਨ ਅਤੇ ਮੀਂਹ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ. ਟਿਕਾਊ ਖੇਤੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਗਿਆਨ ਦੀ ਵੰਡ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥਾ ਨਿਰਮਾਣ ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਐਫਐਮਸੀ ਇੰਡੀਆ ਸਮੇਤ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਮਿੱਟੀ, ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ, ਕਿਸਾਨ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ,ਇੱਥੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੱਧਰਾਂ ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨੂੰ ਮੁੜ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ ਪੈਦਾਵਾਰ, ਸਗੋਂ ਕੁੱਲ ਖੇਤੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਜਿਹੇ ਲਾਭਕਾਰੀ ਨਤੀਜੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਿਆਂ, ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਤੁਪਕਾ ਸਿੰਚਾਈ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਅਤੇ ਸੋਲਰ ਪੈਨਲ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਨਾਲ, ਸਿੰਚਾਈ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਖਿੱਚਣ ਲਈ ਬਿਜਲੀ ਤੇ ਸਬਸਿਡੀ ਨੂੰ ਬਦਲਣਾ ਸਮੇਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਵਾਲੀਆਂ ਫਸਲਾਂ (ਬਾਜਰੇ ਅਤੇ ਦਾਲਾਂ) ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ, ਜੋ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਮੁੜ ਭਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਆਕਰਸ਼ਕ ਐਮਐਸਪੀ ਅਤੇ ਇਨਪੁੱਟ ਸਬਸਿਡੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਨਾ, ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵੱਧਣ ਲਈ ਰੱਖਿਆ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਦਮ ਹੋਵੇਗਾ। ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਤੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਫਸਲਾਂ (ਗੰਨਾ ਅਤੇ ਝੋਨਾ) ਲਈ ਸਬਸਿਡੀਆਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਪਾਏਦਾਰੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਐਫਪੀਓ ਦੀਆਂ ਏਕੀਕਰਣ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਲਾਭ ਚੁੱਕਣਾ।
ਸਿੱਟਾ
ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਨੀਤੀਗਤ ਟੀਚੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਅਤੇ ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਨਾਲ 1970s ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਅਨਾਜ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ. ਟੀਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਸਥਾਈ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਵ ਦੀ ਅਗਲੀ ਲਹਿਰ ਦਾ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕਰਣਗੇ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਟਿਕਾਊ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਢੁੱਕਵੇਂ ਖੇਤੀ-ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਅਜਿਹੇ ਸੰਗਠਨ ਜੋ ਟਿਕਾਊ ਹੱਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਨਿਰਬਾਹ-ਸੰਚਾਲਿਤ ਤੋਂ ਮੰਗ-ਸੰਚਾਲਿਤ ਟਿਕਾਊ ਖੇਤੀ ਵੱਲ ਮੁੜ-ਸਥਾਪਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।